بررسی هتروزیس و توانایی ترکیب پذیری لاینهای گوجه فرنگی برای صفات با ارزش زراعی

امروزه تحقیقات زیادی در زمینه اصلاح گوجه فرنگی برای صفات مرتبط با عملکرد ، مقاومت به شرایط نامساعد محیطی و آفات انجام می شود.در بررسی گوجه فرنگی از نظر ژنتیکی و اصلاح آن تلاش می گردد تا از لاینهایی با حداکثر اختلاف در خصوصیات مورفولوژیک و زراعی استفاده گردد تا نتایج بهتری حاصل گردد.بعنوان مثال حداکثر هتروزیس ممکن در هیبریدهای f1 بروز نماید.تحقیقی که پیش روست در سالهای 1386 تا 1388 در گلخانه تحقیقاتی و آزمایشگاه گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام گردید. در این تحقیق قابلیت ترکیب پذیری و هتروزیس در 7 لاین گوجه فرنگی و هیبریدهای f1 آنها ، با استفاده از تلاقی دای آلل برای صفات با ارزش زراعی مورد بررسی قرار گرفت. انتخاب والدین و انجام تلاقی ها در سال 1386 و کشت هیبریدهای f1 و بررسی صفات مورد نظر در سال 1387 و 1388 در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار انجام پذیرفت.صفات مورد مطالعه عبارتند از متوسط تولید بوته ، تعداد میوه در بوته ، وزن متوسط میوه ، درصد جوانه زنی بذر و سرعت و درصد ظهور گیاهچه در شرایط استرس شوری.نتایج حاصل از آنالیز واریانس نشان داد که اثرات سیتوپلاسمی و قابلیت ترکیب پذیری خصوصی برای کلیه صفات در سطح احتمال یک درصد معنی دار بوده اند.همچینین آنالیز رگرسیون واریانس- کوواریانس والد- نتاج مشخص نمود که اثرات فوق غالبیت در بیشتر مکان های ژنی کنترل کننده صفات تولید متوسط بوته ، درصد جوانه زنی بذر و سرعت و درصد ظهور گیاهچه در شرایط شوری هستند.همچنین مشخص شد که در صفت تعداد میوه روی بوته غالبیت ناقص و اثرات افزایشی و صفت وزن متوسط میوه غالبیت ناقص و اپیستازی بیشترین تاثیر را در کنترل مکان های ژنی دارند.بیشترین تولید در هیبرید fla × ct6 مشاهده شد. با توجه به تولید متوسط بوته و تعداد میوه بر روی بوته برای دستیابی به تولید کافی با میوه هایی با وزن استاندارد لاینهای ct6 ، la3770 و fla پیشنهاد می گردند. بهترین لاین برای مقاومت به شوری در دوره نونهالی r205 بوده است که بیشترین قابلیت ترکیب پذیری را در هر سه صفت مورد بررسی مرتبط با مقاومت به شوری داشته است.